Wat als de natuurlijke levendigheid van onze omgevingen onze meest eenvoudig bereikbare bron van vreugde is? Dat is een vraag die Ingrid Fetell Lee stelt in haar recente boek, Joyful: The Surprising Power of Ordinary Things to Create Extraordinary Happiness. Lee's zoektocht naar wat vreugde nu eigenlijk is en hoe die zich in ieder van ons manifesteert, leidde haar naar plaatsen in de wereld waar ze ontdekte wat ze de 'esthetiek van vreugde' noemt. Veel elementen trokken Lee's aandacht tijdens haar reizen - felle kleuren, patronen en objecten met gebogen contouren om er maar een paar te noemen. De kwaliteiten die ons visueel en tastbaar vreugde brengen, kunnen mensen samenbrengen om te delen in momenten van geluk en gemeenschap wanneer ze worden toegepast in stedelijk ontwerp en openbare ruimten.
1. Felle kleuren voelen veilig aan: Kleurenpsychologie wordt al heel lang gebruikt in marketing en design om specifieke emoties bij consumenten op te roepen, maar vanwege persoonlijke voorkeuren, ervaringen en culturele verschillen kan niet worden beweerd dat één kleur zich voor ons allemaal direct vertaalt in één emotie. Onderzoek van Lee laat echter zien dat levendige kleuren mensen vreugde schenken en ze brengt dat in verband met de belangrijke rol die kleur in onze evolutie heeft gespeeld. Heldere kleuren betekenden voor onze nomadische voorouders dat het leven goed was en dat de omgeving veilig was. Deze relatie tussen heldere, levendige kleuren en een gevoel van veiligheid is er ook nu, wat vrolijke kleuren zoals geel, blauw, oranje en turquoise een wijze keuze maakt voor verbetering van de aantrekkelijkheid van openbare ruimte.
2. Kleur kan de criminaliteitscijfers doen dalen: Wanneer heldere kleuren ons een veilig gevoel geven, is het logisch dat in kleurrijke omgevingen minder criminaliteit voorkomt. Lee ondersteunt dit idee met twee locaties in haar boek. De Albanese stad Tirana, ooit geplaagd door misdaad en verval, is nu een bruisende stad waar bewoners zich veilig voelen. Hoe bewerkstelligde de stad zo'n indrukwekkende ommekeer in vier jaar? Met een klein budget liet de burgemeester heldere kleuren op gebouwen verven, in de hoop weer leven in de wijken te brengen. Naarmate de gebouwen een helder element van hoop werden voor de burgers, namen misdaad en drugsgebruik sterk af.
Publicolor is een organisatie zonder winstoogmerk gevestigd in New York City, die risicovolle studenten betrekt in het met vrolijke kleuren beschilderen van scholen en gemeenschapslocaties met onvoldoende middelen. Sinds het begin in 1996 hebben studenten en vrijwilligers van Publicolor bijna 500 scholen en openbare ruimten in NYC geverfd. Zodra Publicolor een school verft, nemen de aanwezigheid en het aantal afstuderenden toe, terwijl de criminaliteit op de campus afneemt.
3. Kunst verenigt: Openbare kunst transformeert een openbare ruimte in een bestemming. Een muurschildering of een sculptuur is een plek waar leden van de gemeenschap elkaar kunnen ontmoeten en samen tijd kunnen doorbrengen. Onderzoeker Harriet Hawkins merkt op dat openbare kunst symboliek kan overbrengen, wat kan leiden tot een betrokken gemeenschap. Symbolen hebben de kracht om mensen bij elkaar te brengen; denk maar aan het feit dat elk land een vlag heeft waarmee burgers zich identificeren. Het gevoel van eenheid dat een kunstwerk kan bieden, kan ook leiden tot een gemeenschapsgevoel bij de inwoners en hen aanmoedigen om elkaar en hun stad te ondersteunen.
4. Superbeelden: Grote afbeeldingen, typografie en beelden op muren of andere grote oppervlakken kunnen mensen op vele manieren naar een openbare ruimte trekken. "Het gaat er niet om iets groot te maken en een mooie kleur te geven; het gaat erom echt te kijken naar de context van de ruimte, de problemen die er zijn en die aan te pakken. Kleur en vorm kunnen een structuur volledig veranderen", zegt Sean Adams, auteur van "The Field Guide to Supergraphics: Graphics in the Urban Environment" en medeoprichter van de voormalige Californische ontwerpstudio AdamsMorioka, in een interview van Design Week. Het artikel beschrijft hoe superbeelden leven en enthousiasme kunnen brengen in hun omgeving. Superbeelden, uiteenlopend van politieke statements en inspirerende boodschappen tot stadsinformatie en bewegwijzering, maken openbare ruimten populair.
5. Overvloed: Gebruik een monotoon kleurenpalet en een openbare ruimte zal op zijn best weinig indruk maken. In een artikel van Archinect merkt designer Frank H. Mahnke op dat mensen die te maken hebben met een weinig zeggende omgeving tekenen vertonen van rusteloosheid, irritatie en concentratieproblemen. Onderzoek uitgevoerd door Kathie Engelbrecht weerspiegelt de bevindingen van Mahnke, "Mensen bleken zich in monotone omgevingen ook in zichzelf te keren, wat gevoelens van spanning, angst en onbehagen kan veroorzaken als gevolg van gebrek aan stimulatie. Dit gebrek aan stimulatie creëert bovendien een rusteloos gevoel, overmatig emotionele reacties, concentratieproblemen en irritatie." Stimuli in kunst, kleur en architectuur brengt ons tot leven. Overvloed is ook een element in Lee's esthetiek van vreugde, erop wijzend dat dingen als strooigoed of confetti veel mensen een gevoel van vreugde geven.
Het creëren van een aantrekkelijke openbare ruimte is het creëren van een ruimte die mensen verwelkomt, een die vrolijk stimuleert en veilig aanvoelt. Een plek die via kleur en kunst een boodschap uitdraagt, kan krachtig symbool staan voor een gemeenschap en de leden ervan.